Kumar Bağımlığı Nedir? Kumar Bağımlılığının Belirtileri ve Tedavisi
Sık karşılaşılan bağımlılıklardan biri olan kumar bağımlılığı, özellikle son yıllarda artan sanal bahis siteleri ile birlikte gençlerde daha sık görülmeye başlandı. Daha fazla kazanç elde etme amacıyla başlanan kumar, ilerleyen dönemlerde kontrol edilemez bir istek haline dönüşmesi ile birlikte kişinin kontrolünü kaybetmesine neden oluyor. Kumar bağımlılığı kişilerin hem kendilerine hem de çevrelerine ciddi boyutlarda zarar verebilen, bireylerin yaşamda elde ettikleri tüm varlıklarını, itibarlarını ve sağlıklarını kaybetmesine yol açabilen bir bağımlılık türü.
Bireysel olduğu kadar topluma etkisi nedeniyle de tedavi edilmesi gereken rahatsızlıklar arasında yer alan kumar bağımlılığı, fark edildiği anda en kısa sürede bir uzmana başvurmak gerekiyor. Peki kumar bağımlılığı nedir? Birinin kumar bağımlısı olup olmadığı nasıl anlaşılır? Kumar bağımlısı olan biri tedavi edilebilir mi? gibi soruları yanıtlıyoruz.
Kumar Bağımlılığı Nedir?
Kumar, bir kişinin elinde var olan imkânı kullanarak daha değerli bir kazanç elde etme umuduyla hareket etmesidir. Kişi burada daha fazla kazanma uğruna var olan imkânını riske atar. Kumar bağımlılığı ise bireyde sürekli kumar oynama isteği uyandıran ve sonucunda işlevsellikte bozulmaya yol açan patolojik bir hastalık olarak tanımlanır. Kumar bağımlılığı olan bireyler, sürekli kumar oynama isteğinin onlara zarar vermeye başladığını fark etseler dahi bir süre sonra bunu kontrol edemezler.
Beynin ödül sistemini harekete geçiren bu hastalık, kontrol edilemez bir dürtü haline geldiğinde çoğu zaman kişinin işini, mal varlığını, sosyal statüsünü kaybetmesine yol açabileceği gibi aile yaşantısının çökmesine de neden olabilmektedir.
Ciddi mal kayıpları ile sonuçlanan kumar bağımlılığında kişi bir süre sonra kaybettiği varlığı yerine koyabilmek ya da yeniden kumar oynayabilmek adına hırsızlık, dolandırıcılık gibi yollara başvurur. Aynı zamanda kumar bağımlığı olan kişilerde, diğer bağımlılık türlerine de (Alkol, uyuşturucu gibi) bağımlılık görülebilir. Bu nedenle kumar bağımlılığı olan bireyin, en kısa sürede uzman bir psikologdan yardım alması oldukça önemlidir.
Kumar Bağımlılığı Nasıl Anlaşılır, Belirtileri Nelerdir?
Kumar ve bahis oyunlarının oynanması dünyanın neredeyse her noktasında görülen bir durum. Ancak bağımlılığa dönüşen kumar ve bahis oyunları bireylerin hayatını etkileyen oldukça önemli bir rahatsızlık. Pek çok evliliğin bitmesine, ailelerin dağılmasına ve bireyin sosyal yaşamdaki itibarını kaybetmesine yol açan bu bağımlılık, belirtileri gözlendiğinde fark edilebiliyor. Kumar bağımlılığının tedavisinin gerçekleşebilmesi ve kişinin sağlıklı gündelik yaşantısına dönebilmesi için bu belirtilerin en kısa sürede fark edilmesi ve uzman bir psikologdan yardım alınması gerekiyor.
Kumar bağımlılığı olan kişilerde görülen belirtiler;
- Çoğunlukla moral olarak sıkıntılı olduğu dönemlerde (Bunalım, öfke, çaresizlik vb.) kumar oynamak
- Sürekli olarak kumar hakkında konuşmak ya da kumar oynamayı düşünmeyi bırakamamak
- Kumar oynamayı bırakmak istemesine rağmen bu durum karşısında öfkeli ve huzursuz olmak
- Kumar oynarken durması gerektiği noktayı bilmemek
- Kumardan hep daha fazlasını kazanmak ve istediği coşkuyu karşılamak için daha çok para harcamak
- Kumar oynama sıklığı hakkında çelişkili konuşmak, yalan söylemek
- Kumarda kaybettiği paraların yerine yenisini koyamadığı durumlarda çevresindekilerin maddi kaynaklarına güvenmek, el koymak
- Kumar oynarken kaybettiği parayı yeniden kazanmak uğruna daha çok kumar oynamak
- Kumar oynamayı bırakmak istemesine rağmen girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanması
- Kumar oynama uğruna ailesini, ilişkisini, eğitim ve iş hayatını riske atmak
- Sürekli olarak yeniden oynayacağı kumar hakkında plan kurmak
- Kumar oynamak için yeterli maddi kaynak bulamadığında hırsızlık, dolandırıcılık gibi yasa dışı hareketlerde bulunmak
Kumar Bağımlığının Zararları Nelerdir?
Kumar bağımlılığı bireylerin sosyal yaşantısında ve psikolojisinde ciddi sorunlara yol açan önemli bir hastalıktır. Kumar oynama alışkanlığı olan kişi, elindeki az miktarda para ile daha fazla para kazandığını fark ettiğinde kendini mutlu hisseder. Yaşadığı bu mutluluğu ve maddi kazancı devam ettirmek, hep daha fazlasını kazanmak için kumar oynamaya devam eder.
İlk aşamalarda kişi bunu eğlenceli bulduğu, oyalandığı ya da belli bir miktar kazanmak için yaptığını söylese de ilerleyen dönemlerde bağımlılık haline dönüşür. Kazanmanın hazzı yerini kaybetmeye bıraktığında ise bağımlı olan kişi bu kaybını yerine koymak ve zarardan kurtulmak için yeniden oynamaya başlar.
Zamanla elindeki tüm maddi imkânları tüketen birey, özel ve iş yaşantısında yalan söylemeye başlar. Kumar oynayabilmek için çevresindekilerin maddiyatına bel bağlayan kişi, kendini kontrol edemediği durumlarda hırsızlık, dolandırıcılık gibi yasa dışı yöntemlere başvurabilir. Artık patolojik bir rahatsızlık haline dönüşen kumar bağımlılığında bağımlı olan kişi bundan kurtulmak istese dahi başarısızlık yaşar.
Bazı bireylerde kumar bağımlılığı nedeni ile depresyon, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı, intihara meyil gibi oldukça riskli durumlar görülebilir.
Kumar bağımlılığı yalnızca kişinin kendisine zarar vermez. Aynı şekilde kumar bağımlılığı yaşayan kişinin ailesi ve yakın çevresi de bu durumdan oldukça büyük zararlar görebilir. Kumar bağımlılığı olan bireyin aile yaşantısında güven ortamı kaybolur. Aile içerisinde yaşanan maddi kayıplar nedeni ile şiddet, boşanma gibi durumlar ortaya çıkabilir.
Kumar Bağımlılığı Olan Birine Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?
Kumar bağımlılığı olan bir kişi çoğu zaman bu durumdan kurtulmak ister. Ancak kontrol altına alamadığı düşünceler nedeniyle bu girişimler başarısızlıkla sonuçlanabilir. Bu nedenle kumar bağımlılığından kurtulmak için kişinin kendi iradesinin önemi büyük olsa da çevresindeki kişilerin ona sağladığı destek de oldukça önemli bir yer tutar. Tıpkı kumar bağımlılığının nedenleri arasında çevresel faktörün büyük rol oynaması gibi bağımlı olan kişinin çevresinin bu konudaki tutumu da tedavi olabilmesi için önemli bir etkendir.
Kumar bağımlılığı olan birine yardımcı olabilmek için kişinin suçlama, tehdit ve yalvarma gibi imkânları zorlama durumlarına karşı hazırlıklı olmak gerekiyor. Bunun yanı sıra ailenin bağımlı olan bireyi dinlemesi, sorununu ve duygu durumunu ifade edebilmesini sağlaması, hasta ile sakin bir şekilde iletişime geçmesi oldukça önemlidir.
Bağımlı olan bireyin psikolojik destek alması gerektiği konusunda ikna etmek, para idaresine sınırlar koymak ve aile içinde kendisinde olan finansal kaynakları kendi yönetiminize almak gerekebilir. Ancak bu gibi durumlar sağlıklı bir strateji geliştirilerek uygulanmalıdır. Bu nedenle kumar bağımlılığı olan kişi ile birlikte yardımcı olacak olan kişinin de birlikte terapi desteği alması bu sürecin daha kolay atlatılabilmesinde etkili olacaktır.
Kumar Bağımlılığı Tedavisi
Kumar bağımlılığı tedavisi olan bir hastalıktır. Alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı ile benzerlik gösteren kumar bağımlılığı, yine benzer tedavi yöntemleri ile tedavi edilir. Bireyi etkileyen bu hastalık aynı zamanda toplumsal düzeni de etkilediği için halk sağlığı sorunu olarak görülür. Kumar bağımlılığının tedavi edilebilmesi için öncelikli olarak hastanın içinde bulunduğu durumun patolojik bir rahatsızlık olduğunu kabul etmesi gerekir.
Kumar bağımlılığında tedavi için bağımlılık alanında uzman psikologlardan terapi desteği alınır. Kumar bağımlılığı tedavisinde yapılan çalışmalarda ilaç tedavisinin yanı sıra psikoterapi yöntemlerinden biri olan bilişsel davranışçı tedavi yöntemi uygulanır. Bu tedavi yöntemi ile birlikte hastanın kumar oynama isteğinin ne zaman ortaya çıktığı, kişiyi kumar oynamaya iten faktörlerin neler olduğu belirlenir.
Kişiye özel tedavi sürecinin başlaması ile birlikte hastanın kumar oynama isteği ile nasıl baş edebileceği, tekrardan kumar oynar ise yaşayabileceği sorunların ve risklerin neler olacağı saptanır. Psikoterapi ile patolojik kumar bağımlılığının üstesinden gelmek mümkündür. Kumar bağımlılığı tedavisi kişinin sonraki süreçte de duygu ve isteklerini kontrol altına almayı öğrenmesi konusunda yardım sunar.
